Alles wat je moet weten over gevaarlijke stoffen

Iedereen komt dagelijks in aanraking met allerlei gevaarlijke stoffen en materialen. Niet elke stof of materiaal levert direct een gevaar op voor de gezondheid. Het is afhankelijk van de hoeveelheid en de fase waarin een stof wordt opgenomen of een stof schadelijk is voor de gezondheid. In principe kan elke stof schadelijk zijn voor de gezondheid als je er te veel van binnenkrijgt. Stoffen die al in kleine hoeveelheden schadelijk zijn voor de gezondheid worden giftig genoemd. In de bouw en industrie kunnen werknemers worden blootgesteld aan verschillende gevaarlijke stoffen die hun gezondheid kunnen schaden.

Enkele van de meest voorkomende gevaarlijke stoffen in deze sectoren zijn onder meer:

1. Asbest: asbest is een natuurlijk mineraal dat in veel bouwmaterialen is verwerkt, zoals isolatie, dakbedekking en plafondtegels. Het inademen van asbestvezels kan leiden tot ernstige longziekten, waaronder mesothelioom en longkanker.
2. Lood: lood wordt vaak aangetroffen in verf, pijpleidingen en dakbedekking. Blootstelling aan lood kan leiden tot nierschade, neurologische aandoeningen en andere gezondheidsproblemen.
3. Silica: silica is een veelvoorkomend mineraal dat wordt aangetroffen in steen, beton en andere bouwmaterialen. Blootstelling aan silica kan leiden tot silicose, een ernstige longziekte.
4. Koolmonoxide: koolmonoxide is een kleurloos, geurloos gas dat vrijkomt bij verbranding van brandstoffen zoals gas, olie en hout. Blootstelling aan koolmonoxide kan leiden tot duizeligheid, misselijkheid, bewusteloosheid en zelfs de dood.
5. Chemische stoffen: in de industrie kunnen werknemers worden blootgesteld aan verschillende chemische stoffen, zoals oplosmiddelen, zuren en logen. Deze stoffen kunnen leiden tot huidirritatie, oogirritatie en andere gezondheidsproblemen.

Bescherming tegen gevaarlijke stoffen

Om werknemers te beschermen moeten werkgevers de nodige voorzorgsmaatregelen nemen. Er zijn verschillende maatregelen die werkgevers kunnen nemen om werknemers te beschermen tegen blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de bouw en industrie. Enkele van de meest effectieve maatregelen zijn:

1. Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) dragen: het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals ademhalingsbescherming, oogbescherming, gehoorbescherming, handschoenen en beschermende kleding is altijd aan te raden als er gewerkt wordt met schadelijke stoffen.
2. Ventilatie: het gebruik van goede ventilatiesystemen kan de concentratie van gevaarlijke stoffen in de lucht verminderen. Werknemers moeten ook zorgen voor voldoende luchtstroom en ventilatie in de werkruimte, vooral als ze werken met oplosmiddelen, verf en andere chemische stoffen.
3. Veiligheidsprocedures volgen: werknemers moeten de veiligheidsprocedures die zijn opgesteld door hun werkgever, strikt volgen. Dit omvat het juist hanteren van gevaarlijke stoffen, het schoonmaken van gemorste stoffen en het vermijden van onveilige werkmethoden.
4. Training: werknemers moeten worden opgeleid in het veilig hanteren van schadelijke stoffen. Ze moeten begrijpen welke stoffen gevaarlijk zijn en wat de risico’s zijn, evenals hoe ze zichzelf en anderen kunnen beschermen.
5. Hygiëne: werknemers moeten hun handen wassen en persoonlijke beschermingsmiddelen regelmatig schoonmaken om blootstelling aan alle schadelijke stoffen te minimaliseren.

Het is belangrijk dat werknemers zich bewust zijn van de risico’s die gepaard gaan met het werken met gevaarlijke stoffen en dat ze actief de nodige maatregelen nemen om zichzelf te beschermen.

Opname van gevaarlijke stoffen

Schadelijke stoffen kunnen op drie manieren in het menselijk lichaam opgenomen worden. 

• De ademhalingsweg (longen)
  • Gassen;
  • Nevels;
  • Stof;
• De huid 
  • Vloeibare stoffen;
• Het maagdarmkanaal 
  • Vloeibare stoffen;
  • Vaste stoffen.

Enkele voorbeelden van gevaarlijke stoffen, waarmee medewerkers van TDC Groep in de dagelijkse praktijk mee in aanraking kunnen komen zijn: 

• Oplosmiddelen
  • Verf;
  • Lak;
  • Lijm;
• Zuren en basen
  • Zoutzuur;
  • Natronloog; 
• Metalen
  • Lood;
  • Zink;
  • Aluminium;
  • Kwik;

Hoe zijn gevaarlijke stoffen te herkennen? 

Gevaarlijke stoffen zijn over het algemeen moeilijk te herkennen. Een stof is al snel gevaarlijk, terwijl het niet direct waarneembaar of tastbaar is.  

Het is mogelijk om gevaarlijke stoffen te herkennen aan de volgende kenmerken: 

• Kleur bij rook; de kleur bij giftige rook is in de meeste gevallen geel of bruin. Wanneer er geen sprake is van rook afkomstig van een brand, is de kleur geregeld wit of transparant;
• Geur; veel gevaarlijke stoffen zijn niet waarneembaar door het te ruiken. Chloor en ammoniak hebben wel herkenbare geuren die je al van een afstand ruikt. 

Waar kom je gevaarlijke stoffen tegen?

Gevaarlijke stoffen zijn helaas onmisbaar. In vrijwel bijna alle sectoren wordt er gebruik van gemaakt. Een aantal van deze sectoren bevinden zich in de schoonmaakbranche, bouwnijverheid, industrie, landbouw en gezondheidszorg.  

Maatregelen volgens de arbeid-hygiënische strategie

Om het risico van gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te beperken moeten er verschillende maatregelen worden genomen. Volgens de Arbowet moet de arbeid hygiënische strategie worden gevolgd. 

De arbeid hygiënische strategie is een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico’s. Hierbij wordt allereerst naar de bron van het probleem gekeken. Als daar niets aan kan worden gedaan, zijn andere maatregelen mogelijk. 

De arbeid-hygiënische strategie volgt onderstaande stappen: 

• Bronmaatregelen
  • Toepassing alternatieve stof/ander productieproces;
• Technische maatregelen
  • Afzuiging/ventilatie;
• Organisatorische maatregelen
  • Andere indeling productiehal/andere werkmethode;
• Persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Gebruik adembeschermingsmiddelen/handschoenen.